Let op: Binnen de praktijk stellen we geen officiële diagnoses en geven geen dyslexieverklaring af. Wel doen we onderzoek om de hulpvraag te verduidelijken en bieden we passende begeleiding op maat.
Goed leren lezen en spellen is belangrijk voor het begrijpen van teksten en het goed kunnen functioneren op school. Sommige kinderen hebben moeite met het aanleren van klanken, letters of het toepassen van spellingsregels. Dit kan invloed hebben op hun leerontwikkeling en zelfvertrouwen. Voordat een kind kan leren lezen, moet het eerst klanken kunnen koppelen aan letters. Wanneer het lukt om woorden letter voor letter te ontcijferen, ontstaat het leesproces. Niet ieder kind doorloopt deze stappen even vlot. Ook voor spelling zijn verschillende basisvaardigheden nodig. Een stevige basis helpt bij het automatiseren van spellingsregels en het ontwikkelen tot een vaardige speller. Lezen en schrijven leer je niet vanzelf; een kind moet hier actief en op het juiste moment mee in aanraking komen. Vroege signalering en passende ondersteuning kunnen hierbij het verschil maken.
Wat zijn de kenmerken van lees- en spellingsproblemen?
Lees- en spellingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren uiten en hebben vaak invloed op het leren, de communicatie en het zelfvertrouwen van een kind. De ernst en aard van de problemen verschillen per kind en per ontwikkelingsfase. Hieronder staan veelvoorkomende kenmerken van lees- en spellingsproblemen:
Leesvoorwaarden
- Moeite met rijmen.
- Het leren en oproepen van de letters verloopt langzaam.
- Hakken en plakken van woorden gaat moeizaam of lukt helemaal niet.
- Afzonderlijke klanken in gesproken woorden kunnen moeilijk onderscheiden worden, bijvoorbeeld de eerste of laatste letter in een woord.
- Het vasthouden van auditieve informatie is moeilijk, bijvoorbeeld het onthouden van woorden. Visuele ondersteuning geeft vaak verbetering.
- Je kind heeft moeite met de dagen van de week, maar ook met de kleuren of reeksen cijfers.
Leesproblemen
- Tijdens lezen worden er hardnekkige fouten gemaakt. Er worden bijvoorbeeld letters toegevoegd of juist weggelaten.
- Het leestempo is traag waardoor het lezen onvoldoende automatiseert.
- Ten gevolge van automatiseringsproblemen heeft je kind weinig oog voor de betekenis van wat wordt gelezen.
- Het leren op school verloopt moeizaam omdat vrijwel alle informatie via geschreven taal wordt aangeboden.
- Bij het lezen van woorden telkens letter voor letter blijven lezen.
Spellingsproblemen
- Kinderen hebben moeite om woorden in klankgroepen te verdelen.
- Hakken en plakken van woorden verloopt moeizaam.
- Het benoemen en schrijven van de letters gaat moeizaam.
- Er worden hardnekkige fouten gemaakt.
- Spellingsregels automatiseren onvoldoende.
Welke behandelmethoden worden gebruikt bij lees- en spellingsproblemen?
Wanneer jij of de leerkracht achterstand signaleert op het gebied van letterkennis en bewustzijn van klanken kun je dit wegwerken door je kind effectief bij ons te laten begeleiden middels de voorschotbehandeling. Vroege interventie stimuleert het leesproces. Ook wanneer er in hogere groepen problemen gesignaleerd worden op lees- en spellingsgebied kunt u contact opnemen. We bieden ondersteuning aan op maat, m.b.v. Taal in Blokjes.
Taal in Blokjes (TiB)
Taal in Blokjes (TiB) is een gestructureerd interventieprogramma dat speciaal is ontwikkeld voor leerlingen in het basisonderwijs met lees- en spellingproblemen, waaronder ook dyslexie. De methode is ontstaan vanuit de praktijk en gebaseerd op meer dan 25 jaar ervaring in de behandeling van kinderen met hardnekkige lees- en spellingsproblemen. De kracht van Taal in Blokjes ligt in de visuele en auditieve ondersteuning die het biedt. Door middel van kleurgebruik, blokjes en vaste structuren leren kinderen klanken beter te herkennen, te koppelen aan letters en woorden te analyseren en op te bouwen. Deze multisensoriële aanpak – waarbij zien, horen en doen worden gecombineerd – helpt kinderen om de taal beter te begrijpen en de spellingregels stapsgewijs te automatiseren. Binnen onze praktijk is de methodiek van Taal in Blokjes een vast onderdeel van de lees- en spellingbegeleiding. We passen de oefeningen aan op het niveau en de leerstijl van het kind en zorgen voor veel herhaling, structuur en succeservaringen. Zo wordt het zelfvertrouwen versterkt en worden lees- en spellingvaardigheden doelgericht opgebouwd. De methode is goed toepasbaar naast alle gangbare onderwijsmethoden, waardoor deze naadloos aansluit bij de lessen op school. Dit zorgt voor herkenning, continuïteit en een betere overdracht tussen de begeleiding en het reguliere onderwijs. Taal in Blokjes is daarmee zeer geschikt voor kinderen met dyslexie of een verhoogd risico daarop, maar ook voor kinderen die tijdelijke extra ondersteuning nodig hebben op het gebied van spelling.
Spreekbeeld
Binnen onze praktijk maken we bij lees- en spellingsproblemen onder andere gebruik van de methode Spreekbeeld. Deze methode biedt kinderen extra ondersteuning bij het aanleren en automatiseren van de klank-tekenkoppeling – een essentiële vaardigheid voor het leren lezen en spellen. Voor sommige kinderen is het lastig om klanken en letters met elkaar te verbinden en deze kennis vlot en automatisch toe te passen tijdens het lezen of schrijven. Spreekbeeld helpt hierbij door de auditieve informatie (wat je hoort) te koppelen aan visuele en motorische ondersteuning: elk klankteken (bijvoorbeeld de /s/ of de /m/) wordt gekoppeld aan een eenvoudig plaatje en een gebaar. Zo wordt het leren van letters en klanken niet alleen hoorbaar, maar ook zichtbaar en voelbaar. Door deze combinatie van beeld, beweging en geluid wordt de leerstof op meerdere manieren aangeboden. Dit maakt het makkelijker voor kinderen om de koppelingen te onthouden en toe te passen. De methode sluit goed aan bij kinderen die moeite hebben met het automatiseren van klanken, zoals bij dyslexie of andere lees- en spellingsproblemen.
Wat is de voorschotbenadering?
De voorschotbenadering is een preventieve en stimulerende interventie die zich richt op het versterken van de voorwaarden die nodig zijn voor het leren lezen en spellen. Deze benadering wordt vooral ingezet bij kleuters die risico lopen op leesproblemen, bijvoorbeeld vanwege taalachterstand of signalen van een vertraagde fonologische ontwikkeling. Door al in een vroeg stadium gerichte ondersteuning te bieden, kan de leesontwikkeling positief worden beïnvloed en kunnen mogelijke achterstanden worden voorkomen. De voorschotbenadering sluit nauw aan bij de natuurlijke taalontwikkeling van jonge kinderen, maar voegt daar doelgerichte oefeningen aan toe om fonemisch bewustzijn en klank-tekenkoppelingen te versterken. Centraal in de voorschotbenadering staat het fonemisch bewustzijn – het vermogen om klanken in woorden te herkennen, te analyseren en te manipuleren. Kinderen leren bijvoorbeeld om woorden op te delen in losse klanken (analyse), of juist om losse klanken samen te voegen tot een woord (synthese). Dit fonemisch bewustzijn is een belangrijke voorspeller van succes in het aanvankelijk leesproces. Daarnaast is er in de voorschotbenadering aandacht voor invented spelling – het zelf proberen te schrijven van woorden op basis van klanken. Hoewel de spelling in deze fase nog niet correct hoeft te zijn, helpt het kinderen om actief na te denken over de klankstructuur van woorden en de koppeling tussen klanken en letters (klank-tekenkoppeling). Dit bevordert niet alleen de schriftelijke taalvaardigheid, maar ook het inzicht in hoe onze taal is opgebouwd. Binnen onze praktijk zetten we de voorschotbenadering in als gerichte, individuele begeleiding voor kleuters waarbij zorgen zijn over de taal- of leesontwikkeling. De aanpak is spelenderwijs, maar doelgericht. We werken met concreet en visueel materiaal en sluiten aan bij de belevingswereld van het jonge kind. Door al in een vroeg stadium in te grijpen, zorgen we voor een stevige basis waarop in groep 3 verder gebouwd kan worden. Binnen deze aanpak staan drie kerndoelen centraal:
Identificeren van klanken en letters
Kinderen leren om klanken in gesproken woorden te herkennen, te isoleren en te benoemen. Ze worden zich bewust van het feit dat woorden zijn opgebouwd uit afzonderlijke klanken (fonemen). Bijvoorbeeld: het woord boom bestaat uit de klanken /b/ /oo/ /m/. Door dit soort oefeningen ontwikkelen kinderen auditief bewustzijn, een belangrijke voorspeller van latere leesvaardigheid. Vervolgens leren ze om deze klanken te koppelen aan de bijbehorende letters. Dit proces – klanken herkennen en aan letters verbinden – legt de basis voor het leren lezen en spellen in groep 3.
Manipuleren met klanken en letters
Op dit niveau gaan kinderen actief aan de slag met het veranderen van klanken in woorden. Ze oefenen bijvoorbeeld met het weglaten, vervangen of toevoegen van klanken: als je bij boom de /b/ weghaalt, krijg je oom; als je de /s/ toevoegt aan teen, krijg je steen. Deze speelse oefeningen helpen het kind om flexibel om te gaan met klankstructuren en versterken hun vermogen om nieuwe woorden te herkennen en te vormen. Dit manipuleren vergroot het fonemisch bewustzijn en bereidt kinderen voor op decodeerstrategieën tijdens het lezen.
Aanleren van klank-tekenkoppelingen
In dit onderdeel leren kinderen de koppeling tussen klanken (fonemen) en letters (grafemen) – een van de kernvaardigheden voor technisch lezen. Dit betekent dat ze niet alleen weten dat het klankje /m/ hoort bij de letter m, maar dat ze deze koppeling ook kunnen toepassen bij het lezen en schrijven van eenvoudige woorden. Door het expliciet aanleren en herhalen van deze koppelingen, wordt het leesproces minder abstract en ontstaat er herkenning en vertrouwen in het omgaan met geschreven taal.